Đã có nhiều tuyên bố về nguồn gốc của slide guitar. Âm thanh ám ảnh của nó có thể được nghe thấy trên toàn bộ các phong cách âm nhạc, từ blues, rock, country, Hawaiian và thậm chí cả jazz. Một âm thanh ám ảnh đến mức những người hâm mộ Robert Johnson có thể tin rằng, được sinh ra từ chính ác quỷ. Tuy nhiên, có một số ‘dấu hiệu trần thế’ khác mà các nhà âm nhạc học đã theo dõi, để cố gắng xác định sự ra đời của slide sound.
Trên khắp thế giới, các nhạc sĩ đã tạo ra âm thanh bằng cách kéo các vật thể qua các nhạc cụ có dây, để tạo hiệu ứng hoặc là một phần không thể thiếu trong âm thanh của nó. Một ví dụ về điều này đã được phát hiện ở W.Africa dưới dạng cung âm nhạc. Ngày nay vẫn được sử dụng, nhạc cụ một dây này được gắn vào một bộ cộng hưởng bằng bầu và được giữ ở bụng, trong khi người chơi gảy dây và sử dụng xương hoặc kim loại để thay đổi cao độ.
Các nhà điều tra về hình thức chơi slide phổ biến gắn liền với nhạc blues, đã xác định rằng đây có thể là lý do tại sao một phiên bản hiện đại hơn của cung tên là Jitterbug đã được các nhạc sĩ da đen trên khắp các bang miền nam nước Mỹ sử dụng vào đầu thế kỷ này. Với làn sóng nô lệ, nhiều năm trước, một nền văn hóa âm nhạc phong phú đã ra đời, và mặc dù nô lệ bị tước đoạt tài sản, nhưng một cây cung âm nhạc sẽ là một nhạc cụ đơn giản để chế tạo. Jitterbug, giống như cây cung, có một sợi dây, nhưng lần này chỉ đơn giản là được gắn vào sàn nhà hoặc mặt bên của lán. Khi gảy, một đồ vật sẽ được kéo dọc theo sợi dây để đệm cho những bài hát đơn giản. Âm thanh, có thể rền rĩ và rền rĩ như giọng nói của con người, đã trở thành nền tảng lý tưởng cho nhạc blues thời kỳ đầu và có lẽ là tiền thân của vai trò guitar trong phong cách trượt.
Nhưng tại sao lại là cây đàn guitar?
Vào đầu thế kỷ 20, guitar ngày càng trở nên phổ biến, như một sự thay thế rẻ hơn cho piano. Cùng với đàn banjo, nó dễ mang theo hơn và có thể được đặt hàng theo danh mục ở nhiều vùng nông thôn. Có thể nói chắc chắn rằng dao, xương và thủy tinh, sẽ được sử dụng trên cây đàn ghi-ta như một phần mở rộng của Jitterbug. Đàn guitar được sử dụng rộng rãi hơn với slide, sau khi một nghệ sĩ guitar trẻ người Hawaii tên là Joseph Kekeku thực hiện một bản thu âm theo phong cách này. Đó là một loại giai điệu hào nhoáng, kỳ lạ, đã trở nên phổ biến ở Mỹ và tạo thêm động lực cho phong cách Da đen vốn đã thành danh.
Không thể bỏ qua ảnh hưởng của Hawaii đối với việc chơi cầu trượt. Tốc độ lan truyền âm nhạc vào văn hóa Mỹ vào đầu thế kỷ này thể hiện rõ qua việc gia tăng sản xuất đàn ghi-ta và thép lót. Tất cả những nhà sản xuất chính đều đã loại bỏ chúng: National, Rickenbacker và Gibson. Trên thực tế, đàn ghi-ta phong cách Hawaii đã bán chạy hơn đàn ghi-ta phong cách Tây Ban Nha. Kể từ những bản thu âm Kekeku đầu tiên, việc sử dụng slide bắt đầu thâm nhập vào tất cả các phong cách âm nhạc, từ nhạc blues sơ khai, cho đến âm nhạc miền núi Hillbilly của dân gian và đồng quê sơ khai.
Người Hawaii luôn khẳng định việc phát minh ra slide guitar, nhưng công bằng hơn mà nói, đó là một sự phát triển hơn là một phát minh. Dù sao đi nữa, chàng trai trẻ JK có thể dễ dàng có được ý tưởng này khi lắng nghe một thủy thủ người Mỹ da đen, người có tàu cập cảng ở Honolulu!
Dù nguồn gốc thế giới của slide guitar là gì, hình thức chơi này được biết đến nhiều nhất vì nó hợp tác với nhạc blues. Việc chơi slide của Robert Johnson, Son House, Blind Willie Johnson, cùng một số người, đã đạt đến trạng thái gần như cổ điển. Đó là một phong cách đã làm say mê, kinh ngạc và làm bối rối các nghệ sĩ guitar thuộc mọi thể loại, và đối với tôi, nó đã trở thành phong cách mê hoặc nhất.
(Biên soạn: Phan Quang Tuyển)
