“Khi xa Sài Gòn” của Lê Uyên Phương - Lời tâm tình của kẻ viễn phương

CA KHÚC “KHI XA SÀI GÒN”
Sáng tác: Lê Uyên Phương
Thể loại: Tình ca/ Nhạc phổ thơ
Năm ra đời: 1972
Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Lê Uyên và Phương

Hoàn cảnh ra đời ca khúc “Khi xa Sài Gòn” của nhạc sĩ Lê Uyên Phương

“Khi xa Sài Gòn” là ca khúc rất đặc biệt của nhạc sĩ Lê Uyên Phương, đây là bản nhạc được phổ từ bài thơ cùng tên của nhà thơ Kim Tuấn với phần lời nhạc gần như được giữ nguyên từ bài thơ. Những ai yêu mến âm nhạc của Lê Uyên Phương đều biết rằng ông rất hiếm khi viết nhạc phổ thơ, hầu hết các ca khúc nổi tiếng của ông đều do ông tự sáng tác giai điệu và viết lời.

Lắng nghe “Khi xa Sài Gòn” nhiều người sẽ lầm tưởng đây là một ca khúc được nhạc sĩ Lê Uyên Phương sáng tác sau năm 1975 trên xứ người. Bởi phần lời của ca khúc này vô cùng da diết, diễn tả đúng tâm trạng nhớ nhung Sài Gòn của những người viễn xứ, xa lìa quê hương. Nhưng trên thực tế, nhạc sĩ Lê Uyên Phương sáng tác “Khi xa Sài Gòn” trước năm 1975, lúc ông còn ở Đà Lạt.

hoan-canh-ra-doi-ca-khuc-khi-xa-sai-gon-cua-le-uyen-phuong — Chân dung nhà thơ Kim Tuấn

Ca sĩ Lê Uyên – vợ nhạc sĩ Lê Uyên Phương từng kể về hoàn cảnh ra đời ca khúc này như sau: “Bài Khi xa Sài Gòn là một bài thơ tình của nhà thơ Kim Tuấn, anh sống ở Pleiku. Tôi và anh Phương có dịp gặp gỡ và quen biết anh trong một lần lưu diễn tại tuần lễ văn hóa được tổ chức ở Pleiku. Trong những bài thơ mà anh khoe với chúng tôi thì anh Lê Uyên Phương rất thích bài Khi xa Sài Gòn, anh có thể cảm được bài thơ này để phổ thành nhạc khúc. Ý nghĩa chính của nó là một bài thơ tình viết bởi một người Pleiku nhớ về người yêu ở Sài Gòn, anh Phương sáng tác ca khúc này trong giai đoạn cao trào của chiến tranh là năm 1972. Còn nhà thơ Kim Tuấn viết bài thơ đó nếu tôi nhớ không lầm là vào năm 1970, thời ấy khốc liệt lắm, có những giai đoạn Sài Gòn bị giới nghiêm từ lúc 7 giờ tối”.

Nữ ký cả Cát Linh cũng từng bình luận về ca khúc này như sau: “Khi xa Sài Gòn là một ca khúc rất đặc biệt của cố nhạc sĩ Lê Uyên Phương được phổ từ bài thơ cùng tên của nhà thơ Kim Tuấn. Hai từ Sài Gòn được nhắc đến ở mỗi đầu câu bài hát, từ câu đầu tiên cho đến câu cuối cùng. Ngay từ câu hát đầu tiên, người nghe, hay nói cách khác là người của Sài Gòn đã thấy hiện lên trong tâm trí mình một nỗi niềm khắc khoải xen lẫn với nỗi nhớ đầy vơi về những đêm thành phố giới nghiêm, hoàn toàn lặng im trong đêm tối. Nơi phương xa, những người con xa xứ tự hỏi rằng “Sài Gòn của mình bây giờ trời đang mưa hay nắng?”. Những hình ảnh rất đỗi thân quen như ngọn đèn đường xanh đỏ, những con đường ngái ngủ buổi sớm mai,… được nhạc sĩ nhắc đến trong ca khúc như cố gắng níu kéo một điều gì đó của Sài Gòn trong quá khứ”.

Bài hát “Khi xa Sài Gòn” lần đầu được trình diễn là trên sân khấu hải ngoại qua giọng hát của cặp đôi huyền thoại Lê Uyên và Phương (Vợ chồng nhạc sĩ Lê Uyên Phương).