VỀ CA KHÚC XE HOA MỘT CHIẾC

• Tên ca khúc: Xe hoa một chiếc.
• Nhạc sĩ sáng tác: Hoàng Thi Thơ.
• Thể loại: Nhạc trữ tình.
• Năm phát hành: Khoảng những năm 1950.
• Ca sĩ thể hiện tiêu biểu: Mỹ Thể, Nguyễn Hưng.

Hoàn cảnh ra đời ca khúc “Xe hoa một chiếc”

Ca khúc “Xe hoa một chiếc” là một sáng tác thuộc thể loại trữ tình của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Bài hát này ra đời vào khoảng những năm 1950, với giai điệu tango vốn rộn ràng, yêu đời nhưng lại có lời ca u sầu, trầm buồn.

Hoàn cảnh ra đời ca khúc “Xe hoa một chiếc” có đôi phần đặc biệt. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ từng chia sẻ, hầu hết các bài hát mà ông sáng tác đều lấy cảm hứng từ việc thực, đó có thể là câu chuyện của chính bản thân ông, hay ông từng chứng kiến. Với ca khúc này, đó chính là tiếng lòng đau đáu của chính nhạc sĩ.

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ cho biết, đó là năm 1955, lúc ấy ông mới 26 tuổi. Thời điểm đó, ông còn độc thân, và đi tiễn một người yêu cũ đi lấy chồng. Vài năm sau đó, ông bồi hồi nhớ lại khoảnh khắc ấy, và sáng tác ra “Xe hoa một chiếc”. Bài hát này còn có tên khác là “Đàn lòng trăm cung”, được nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ kí với một bút danh khác là Tôn Nữ Trà Mi (hoặc là Tôn Nữ Trà My). 

“Xe hoa một chiếc” không thể nổi tiếng bằng ca khúc “Tà áo cưới” mà nhạc sĩ sáng tác sau này, nên ít người thể hiện nó. Tuy nhiên, trong đó có một số ca sĩ thể hiện ca khúc này rất tiêu biểu, phải kể đến ca sĩ Mỹ Thể, Nguyễn Hưng, Lưu Hồng, Kiều Nga, Sơn Ca,…

Ca khúc “Xe hoa một chiếc” và nỗi lòng đau đớn tiễn người yêu đi của chàng trai

“Xe hoa một chiếc” có giai điệu rộn ràng, yêu đời mang âm hưởng điệu tango, nhưng lại có phần lời bài hát đầy da diết, xót xa. Thông thường, giai điệu tango thường dùng trong khiêu vũ, nhịp nhàng theo những bước nhảy dứt khoát mà không kém phần gợi cảm. Thế nhưng, đa số những bài tango nổi tiếng nhất trong Nhạc Việt lại mang một nỗi buồn khó tả. Đương nhiên, “xe hoa một chiếc” cũng không phải là ngoại lệ. 

“Trong nắng thu xưa hơi buồn

Tôi với một người phân ly

Tôi tiễn em tôi ra đi

Trên đường pháo tươi nhuộm hồng”.

Mở đầu bài hát là khung cảnh u buồn, khi chàng trai đứng lặng lẽ bên đường để tiễn người đã từng yêu đi lấy chồng. Đó là một ngày thu buồn, nắng vàng lá rơi, pháo tươi mừng ngày cưới rực hồng. Cảnh đẹp là thế, nhưng lòng người sao nặng trĩu, xót xa làm sao khi tiễn người yêu lên xe hoa.

Nói là tiễn đấy, nhưng chàng chỉ biết đứng nhìn từ xa, dưới làn gió thu cuốn bay từng chiếc lá,… Đó là ngày vui của nàng, nhưng cũng là một nỗi đau khó quên của người đàn ông.

“Em bước lên xe đi rồi

Nhưng có một người trông theo

Nghe thấy trong tim chơi vơi

Như nhìn cánh chim phương trời”

Cô dâu tươi cười trong tà áo cưới xinh tươi, bước lên xe hoa để về nhà chồng. Nàng không nhìn thấy, cũng không hay biết tình cũ đứng khuất xa trông theo, sợ người thương bận lòng mà giấu mình. Chàng trai chỉ biết đứng nhìn mà lòng tan nát, chơi vơi.

“Không biết em tôi bây giờ

Có thấy cuộc đời bơ vơ

Không biết khi nghe thu rơi

Tâm hồn nhớ chăng ngày thơ.

Nhưng có nơi đây một người

Năm tháng mộng lòng chưa vơi

Ghi mấy cung tơ vô duyên

Mong gì tới nơi xa vời”.

Chuyện người thương lên xe hoa đã của “mùa thu năm nào”, nhưng chàng trai vẫn không thể quên. Cứ nghĩ đến nàng, lòng chàng lại không khỏi bồi hồi xót xa, chuyện yêu xưa đã thành khúc ca muôn đời. Không biết rằng những giọt mưa ngày thu bây giờ có khiến tình cũ nhớ nhung không? Liệu nàng có nghĩ đến mỗi tình thanh xuân, liệu có nhớ tới người cũ không?

Còn chàng ở đây, vấn vương mãi một mối tình đã xa, không biết làm sao để quên. Những ngày tháng tươi đẹp bên nhau giờ chỉ còn là hồi tưởng, là giấc mơ. Chàng trai ấy chỉ biết ghi lại “mấy chung tơ” để nỗi lòng bớt đau đớn, xót xa.

Về nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ (1928 – 2001) là một nhạc sĩ nổi tiếng, sáng tác nhiều ca khúc bất hủ. Ông có nhiều nghệ danh khác như Tôn Nữ Trà Mi (Tôn Nữ Trà My), Tôn Nữ Diễm Hồng, Bích Khê và Triệu Phong.

Có lần, nhạc sĩ đã tiết lộ lý do chọn bút danh có có phần nữ tính là Tôn Nữ Trà Mi. Ông kể rằng, đó là tên thật một nữ sinh Đồng Khánh ông từng yêu, nhưng chuyện giữa hai người đã kết thúc dang dở. Bút danh này được ký dưới nhiều ca khúc nổi tiếng của ông, như “Túp lều lý tưởng”, “Hỏi người còn nhớ đến ta” hay “Xe hoa một chiếc”. 

Dù vậy, ông không xác nhận rằng đó có phải là nhân vật trong ca khúc “Tà áo cưới” hay “Xe hoa một chiếc”. Chỉ biết rằng, mối tình dang dở với người con gái đó đã khiến ông day dứt nhiều năm, cũng là cảm hứng để ông sáng tác vô số tình khúc hay và đẹp đến thế.