Điều đặc biệt về hai anh em sinh đôi là nhạc sĩ, cùng sáng tác hơn 700 ca khúc

Nhạc sĩ Hoàng Long – Hoàng Lân không chỉ là anh em sinh đôi mà còn cùng theo đuổi âm nhạc, song hành suốt hơn nửa thế kỷ sáng tạo, chung một nhịp đập âm nhạc, trở thành cặp tác giả gần như độc nhất vô nhị trong đời sống nghệ thuật Việt Nam.

Sinh ngày 18/6/1942, quê gốc Vĩnh Yên, tuổi thơ của Hoàng Long – Hoàng Lân gắn với vùng đất Sơn Tây và Hà Nội trong những năm tháng chiến tranh nhiều biến động. Họ lớn lên trong một gia đình sớm phải chia ly: từ năm 12 tuổi, hai anh em đã xa mẹ khi bà vào miền Nam. Sự thiếu vắng vòng tay người mẹ cùng hoàn cảnh sống nhiều khó khăn đã sớm rèn cho hai cậu bé song sinh một nội lực mạnh mẽ, sự nương tựa lẫn nhau và một thế giới riêng – nơi âm nhạc trở thành chỗ dựa tinh thần bền bỉ.

Ngay từ những năm cuối thập niên 1950, khi còn rất trẻ, Hoàng Long và Hoàng Lân đã sớm bộc lộ năng khiếu âm nhạc nổi trội. Ca khúc Em đi thăm miền Nam ra đời năm 1959 khi hai anh em mới bước qua tuổi thiếu niên, nhanh chóng lan tỏa và trở thành một trong những bài hát quen thuộc với thiếu nhi. Đó không chỉ là dấu mốc khởi đầu cho con đường sáng tác mà còn hé lộ một thế mạnh bền vững trong sự nghiệp của họ: âm nhạc dành cho thiếu nhi – trong trẻo, giản dị mà giàu cảm xúc.

Điều đặc biệt ở Hoàng Long – Hoàng Lân là sự giống nhau đến khó tin về ngoại hình. Nhạc sĩ Hoàng Long kể với PV VietNamNet, nhiều khi đồng nghiệp không thể phân biệt hai anh em. Nhưng phía sau vẻ ngoài song sinh ấy, mỗi người lại mang một sắc thái sáng tạo riêng. Hoàng Long thiên về sự mạch lạc, chặt chẽ, trong khi Hoàng Lân có phần mềm mại, giàu chất sư phạm. Sự khác biệt ấy không tách rời mà bổ sung cho nhau, tạo nên một chỉnh thể hài hòa, giúp các tác phẩm của họ vừa gần gũi, vừa bền bỉ với thời gian.

Trong suốt nhiều thập kỷ, hai anh em đã để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống âm nhạc Việt Nam, đặc biệt là ở mảng ca khúc thiếu nhi, hợp xướng và giáo dục âm nhạc. Những giai điệu của Hoàng Long – Hoàng Lân không cầu kỳ phô trương mà nhẹ nhàng đi vào ký ức, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ trẻ em Việt Nam. Âm nhạc của họ gắn với trường học, sân khấu thiếu nhi, các chương trình giáo dục – nơi những bài hát không chỉ để nghe mà còn để học, để nhớ, để lớn lên cùng năm tháng.

Không dừng lại ở sáng tác, Hoàng Long và Hoàng Lân còn dành nhiều tâm huyết cho công tác giảng dạy, nghiên cứu và sư phạm âm nhạc. Họ từng giảng dạy tại các cơ sở đào tạo nghệ thuật, góp phần xây dựng nền tảng âm nhạc cho nhiều thế hệ học trò. Với họ, âm nhạc không chỉ là cảm hứng cá nhân mà còn là trách nhiệm xã hội – trách nhiệm truyền lại những giá trị bền vững cho tương lai.

Sự cống hiến âm thầm nhưng bền bỉ ấy đã được Nhà nước ghi nhận bằng Giải thưởng Nhà nước về Văn học – Nghệ thuật năm 2012. Đây không chỉ là sự tôn vinh cho tài năng cá nhân mà còn là sự ghi nhận đối với hai anh em sinh đôi cùng đi trọn một con đường nghệ thuật, cùng giữ được ngọn lửa sáng tạo trong suốt hơn nửa thế kỷ.

Ở tuổi xưa nay hiếm, Hoàng Long – Hoàng Lân vẫn tiếp tục cho thấy sự trân trọng đặc biệt với ký ức nghề nghiệp và di sản âm nhạc. Tháng 12/2025, hai nhạc sĩ cùng gia đình đã trao tặng nhiều bản thảo, tư liệu, hiện vật quý giá liên quan đến sự nghiệp sáng tác của mình (cùng với gia đình nhạc sĩ Hoàng Vân) cho Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III. Những trang bản thảo cũ, những ký hiệu âm nhạc viết tay, những tư liệu từ nhiều thập niên trước, tất cả được gửi gắm với mong muốn được gìn giữ, bảo quản và trao lại cho các thế hệ sau.

Khoảnh khắc hai anh em sinh đôi cùng xuất hiện tại buổi lễ tiếp nhận tư liệu không chỉ mang ý nghĩa lưu trữ mà còn là hình ảnh giàu biểu tượng: hai con người đã đi qua gần trọn một đời âm nhạc, giờ đây trao lại ký ức nghề nghiệp của mình cho lịch sử. Đó là sự lựa chọn của những nghệ sĩ hiểu rõ giá trị của thời gian và trách nhiệm với di sản tinh thần.

Điều đáng trân trọng ở Hoàng Long – Hoàng Lân là dù được công chúng biết đến rộng rãi, họ vẫn giữ đời sống cá nhân khá lặng lẽ. Thông tin về gia đình, con cái của hai nhạc sĩ hiếm khi được nhắc đến trên báo chí. Có lẽ, với họ, điều quan trọng nhất không phải là sự hiện diện ồn ào mà là việc âm nhạc của mình đã âm thầm sống trong lòng công chúng suốt nhiều thế hệ.

Khi nhìn lại chặng đường hơn nửa thế kỷ sáng tạo của Hoàng Long – Hoàng Lân, người ta không chỉ thấy các tác phẩm, những giải thưởng hay dấu mốc nghề nghiệp. Điều đọng lại sâu nhất chính là hình ảnh hai anh em sinh đôi lặng lẽ đi bên nhau, bền bỉ cống hiến, để lại cho âm nhạc Việt Nam các ca khúc trong trẻo, nhân văn và giàu tính giáo dục. Một di sản được viết nên không chỉ bằng nốt nhạc mà bằng cả một đời gắn bó và đồng hành.

Hồng Nhung hát “Bác Hồ – Người cho em tất cả” cùng các thiếu nhi

Tiếp nhận nhiều tư liệu quý về nhạc sĩ Hoàng Vân, Hoàng Long và Hoàng LânNgày 10/12, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III tổ chức lễ tiếp nhận đợt 2 các tài liệu và hiện vật quý liên quan đến nhạc sĩ Hoàng Vân cùng hai nhạc sĩ Hoàng Long – Hoàng Lân.