Điểm lại những bản nhạc chế Táo Quân kinh điển: Mong đợi gì ở đặc sản văn hoá Tết Việt 2025?

Nhắc đến Tết, bên cạnh bánh chưng xanh – câu đối đỏ, Táo Quân đã trở thành “món ăn tinh thần” quen thuộc trong văn hóa người Việt. Trải qua hơn hai thập kỷ phát sóng, chương trình Táo Quân – Gặp Nhau Cuối Năm không chỉ đơn thuần mang đến tiếng cười mà còn là tấm gương phản ánh sắc nét những vấn đề nóng hổi của xã hội, văn hóa và đời sống trong suốt một năm. Ra mắt lần đầu năm 2003, chương trình nhanh chóng chinh phục khán giả nhờ lối diễn xuất duyên dáng, kịch bản được xây dựng chắc tay và không thể thiếu đặc sản giải trí mỗi mùa Táo Quân – những sản phẩm nhạc chế bắt tai, đặc tả sâu sắc những vấn đề nổi cộm trong năm 1 cách châm biếm. 

Những ca khúc nổi bật trong năm hay những giai điệu bất hủ sẽ được NSX tín nhiệm “xào nấu” để cho ra siêu phẩm nhạc chế của chương trình.  Chất hài hước vừa gây nghiện, dễ nhớ mà còn giảm đi sự nặng nề vốn có, cũng như tránh gây nhàm chán trước tính thời sự, chính luận của Táo Quân. Trước thềm phát sóng Táo Quân 2025, một loạt nhạc phẩm được dàn Táo thiên đình cải biên lại được replay liên tục. Những năm gần đây, sự thoái trào xảy ra đối với nhạc chế Táo Quân do nhiều yếu tố tạo thành, vô tình buộc BTC phải “lên cót” để đáp ứng thị hiếu chung, lấy lại hào quang đã tắt. Lượng khán giả riêng của chương trình vẫn mong đợi nhiều vào màn thể hiện của các Táo nói chung và phần nhạc chế nói riêng. 

Thời hoàng kim nhạc chế Táo Quân: Hát câu nào viral câu đó

Táo Quân từng có thời kỳ đỉnh lưu vào những năm 2005 – 2016, không chỉ gây tiếng vang nhờ kịch bản sắc sảo mà còn ghi dấu ấn nhờ những màn diễn xuất tinh tế với loạt bản nhạc chế bất hủ. Đây là giai đoạn mà từng câu thoại đều được biến hoá “chất như nước cất”, từ những màn đối đáp hài hước và phần âm nhạc đều khéo léo truyền tải hơi thở của thời đại.

Bên cạnh kịch bản, những bản nhạc chế cũng là điểm nhấn độc đáo khiến Táo Quân trở nên khó quên. Giai đoạn 2009 – 2016, loạt bài hát chế kinh điển như Một Năm Kinh Tế Buồn, Cắt Điện, Money Money Money, Hò Dô Ta Cơ Chế,…đã trở thành hiện tượng mạng, được netizen thuộc lòng và replay mỗi năm. Những ca khúc này không chỉ mang tính giải trí cao độ mà còn truyền tải thông điệp về thực trạng xã hội, khiến khán giả cười nghiêng ngả nhưng cũng không ít lần “nhói lòng”. Khán giả không chỉ hát theo mà còn chế lại các câu hát trong bài nhạc chế, áp dụng vào đời sống hàng ngày. Điều này càng góp phần giúp những siêu phẩm biến tấu này sống mãi trong cộng đồng, trường tồn theo thời gian. 

Đặc biệt, bài Lụt Từ Ngã Tư Đường Phố (Tự Long – Táo Giao Thông, 2009) là một trong những ca khúc để đời của chương trình. Với giai điệu bắt tai, ca từ châm biếm thông minh và màn trình diễn duyên dáng của Tự Long, bài hát đã khắc họa chân thực vấn nạn ngập lụt dai dẳng ở các đô thị lớn. Đến nay, bài hát vẫn được cư dân mạng gọi vui là “giai điệu mùa lụt” mỗi dịp mưa lớn.

Một trong những tiết mục khiến khán giả ấn tượng không kém là ca khúc Đường Cong do Tự Long thể hiện trong Táo Quân 2013. Dựa trên bản hit đình đám của Thu Minh, bài nhạc chế này đã khéo léo vạch trần thực trạng khoe thân để gây chú ý trong showbiz Việt lúc bấy giờ.

Trong vai Táo Thể Thao, Tự Long đã thay mặt táo Văn Hoá tái hiện một cách châm biếm các hiện tượng gây tranh cãi như nude bảo vệ môi trường, biểu diễn trong trang phục thiếu vải, hay dùng chiêu trò phi nghệ thuật để nổi tiếng. Giai điệu gốc sôi động của bài hát khi kết hợp với ca từ chế cháo thông minh đã ngay lập tức tạo hiệu ứng viral, trở thành một trong những màn trình diễn đáng nhớ nhất của Táo Quân năm đó.

Tiếp nối cho thành công của Táo Quân thời kỳ đỉnh lưu phải kể đến ca khúc Đi Học phiên bản Táo Quân 2011, đây là 1 cú hit đầy bất ngờ của Cô Đẩu (Công Lý) và Nam Tào (Xuân Bắc) khi biến giai điệu ngây thơ của ca khúc thiếu nhi thành một bản chế sát thương cao. Câu hát: “Hôm qua em tới trường, bạn đánh em gần chết” đã bóc trần vấn nạn bạo lực học đường, khiến cả xã hội không khỏi rùng mình. Nhưng điều đáng nói là cách chương trình biến một vấn đề nhức nhối thành một màn trình diễn vừa hài hước, vừa sâu cay. Sự lan tỏa mạnh mẽ của câu hát này đủ để chứng minh Táo Quân không chỉ là giải trí mà còn là tiếng nói xã hội đầy quyền lực.

Hoang Mang Style là màn remix không thể nào quên của Táo Kinh Tế (Quang Thắng) năm 2013, là một trong những cú hit viral nhất của chương trình. Dựa trên giai điệu toàn cầu Gangnam Style, câu hát: “Một năm kinh tế buồn” nhanh chóng trở thành quote cửa miệng của netizen khi than thở về tình hình kinh tế khó khăn. Với phong thái lầy lội đặc trưng của Quang Thắng, bài hát không chỉ chọc cười khán giả mà còn tóm gọn bức tranh kinh tế ảm đạm bằng một cách siêu gãy gọn, khiến ai nghe cũng phải gật gù. 

Đến năm 2014, Táo Điện Lực Chí Trung lại một lần nữa làm bùng nổ sân khấu với bản chế Không Cảm Xúc (ca khúc gốc từng gây sốt của Hồ Quang Hiếu). Nhưng lần này, lời bài hát không còn là câu chuyện tình yêu mà chuyển sang vạch trần thực trạng xả lũ bất ngờ, khiến người dân khốn khổ. Điểm sáng nằm ở sự kết hợp hoàn hảo giữa giai điệu EDM bắt tai, ca từ đầy châm biếm và phần diễn xuất “cực bén” của Chí Trung.

Nỗ lực vớt vát đặc sản văn hoá Tết Việt nhưng chưa đủ

Dù vẫn là chương trình được khán giả đón chờ, Táo Quân ngày nay khó giữ được hào quang như trước. Một trong những nguyên nhân lớn khiến Táo Quân không còn sức hút chính là sự lặp lại trong cách khai thác nội dung. Các vấn đề xã hội được NSX đưa vào hầu hết là những sự kiện nóng đã được bàn tán rầm rộ trước đó. Điều này khiến khán giả dễ dàng đoán trước các tình tiết và mất đi cảm giác mong đợi.

Ngoài ra, công thức chung qua từng năm, từ cách các Táo lên chầu báo cáo, đến những màn nhạc chế hay đối đáp dần trở nên nhàm chán. Nếu trước đây, những câu thoại sắc sảo hay các màn nhạc chế từng khiến khán giả cười ngả nghiêng, thì nay lại thiếu đi sự đột phá, trở thành “bình mới rượu cũ”. Chính sự thiếu đổi mới này đã khiến Táo Quân không còn đủ sức hấp dẫn để giữ chân người xem.

Nếu như hơn một thập kỷ trước, Táo Quân là đặc sản văn hóa Tết không thể thay thế, thì giờ đây, chương trình phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nền tảng trực tuyến như TikTok, YouTube, Facebook.

Những nền tảng này cho phép người trẻ tiếp cận hàng loạt nội dung giải trí đa dạng, sáng tạo, và thường xuyên cập nhật xu hướng. Các video hài ngắn gọn, súc tích, mang tính viral cao trên TikTok hay YouTube dễ dàng chiếm trọn sự chú ý của người xem, đặc biệt là thế hệ trẻ. Trong khi đó, Táo Quân với một format kéo dài gần 2 tiếng đồng hồ không còn là lựa chọn giải trí duy nhất mỗi tối giao thừa như trước.

Thị hiếu âm nhạc của khán giả, đặc biệt là giới trẻ đã thay đổi rõ rệt trong những năm gần đây. Dòng nhạc hiện đại như EDM, Hip-hop, Indie, Kpop… đang là xu thế chung. Trong khi đó, nhạc chế của Táo Quân vẫn trung thành với phong cách cổ điển, thiên về màu sắc dân gian, không còn phù hợp với gu thưởng thức của đông đảo người xem. Ngoài ra, ca từ của các bài nhạc chế ngày nay thiếu sự sắc bén và viral như trước, chưa tạo được điểm nhấn hoặc bám sát những xu hướng âm nhạc đang thịnh hành. Điều này khiến nhạc chế Táo Quân không còn đủ sức lan tỏa, và dần mất vị thế trong lòng khán giả trẻ.

Mong đợi gì ở Táo Quân 2025?

Khi dàn diễn viên thế hệ vàng lần lượt rời đi, Táo Quân đối mặt với bài toán khó về sức hút, và hiệu suất níu chân khán giả ngày càng giảm. Tuy nhiên, NSX vẫn giữ được 1 chiến thần bất bại hay còn được mệnh danh là Táo nhạc chế – Tự Long. Với khả năng biến hoá và giọng hát nội lực, Tự Long đã góp giọng trong hầu hết các siêu phẩm từ Thi Xong Xuôi Tất Cả Lại Về, Đường Cong, Vợ Người Ta cho đến Thật Bất Ngờ, khiến dân tình luôn bật sẵn công tắc “hóng mạnh” session nhạc chế. Chưa kể, NSND Tự Long năm vừa qua tiếp cận được lớp khán giả trẻ tuổi hơn nhờ Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai. 

Thay vì dàn trải sân khấu cho những gương mặt mới chưa đủ độ chín, NSX nên tập trung khai thác tối đa tài năng của những nghệ sĩ gạo cội đặc biệt là Tự Long. Sự kết hợp giữa Tự Long và dàn nghệ sĩ thế hệ mới có thể sẽ tạo nên một làn sóng lạ đến với khán giả. Vừa đảm bảo chất riêng để giữ chân những khán giả lâu năm, vừa giúp chương trình dung hòa giữa những điều cũ và mới gia tăng được sự quan tâm của những người trẻ. Dàn Anh Trai – Anh Tài là bảo chứng hút view của nhiều sự lớn nhỏ. Nếu ê-kíp chương trình khéo léo kết hợp NSND Tự Long cùng các Anh Trai – Anh Tài thì chắc chắn sẽ là 1 cơn địa chấn đối với làng nhạc Việt. 

Các vấn đề xã hội vẫn luôn là món gia vị “tủ” tạo cảm hứng bất tận cho nhạc chế Táo Quân. Thay vì đơn thuần chỉ tập trung vào chủ đề chính trị, khán giả mong đợi BTC có thể bóc tách lớp lang những khía cạnh gần gũi hơn như công nghệ, môi trường, giải trí hay mọi thứ xoay quanh cuộc sống hằng ngày của giới trẻ. 

Tất nhiên không thể thiếu những mảng miếng liên quan đến “văn hóa thần tượng” được phổ biến hoá tại thị trường quốc nội nhờ Anh Trai – Anh Tài và Chị Đẹp. Đây là 3 hiện tượng show giải trí bùng nổ trong năm vừa qua. Sẽ ra sao nếu như thiên đình hoá thành sân chơi Say Hi – Vượt Chông Gai – Đạp Gió? Bão Yagi cũng là 1 sự kiện lớn có tiềm năng khai thác như những gì Lụt Từ Ngã Tư Đường Phố từng làm qua trận lụt lịch sử năm 2008. Về mặt giao thông, Nghị định 168/2024/NĐ-CP là 1 chủ đề hot nhận được sự quan tâm lớn thời gian qua. 2024 đánh dấu bước ngoặt khi giới trẻ dần trở về tôn vinh giá trị văn hoá cổ truyền, hướng về cội nguồn. Thực trạng đô thị hoá và công tác phòng cháy chữa cháy nhà cửa đều là 2 điểm nhấn nổi bật trong năm qua. 

Một loạt hit đã được dự đoán sẽ có mặt điểm danh trong bản nhạc chế lần này. Đầu tiên là Ngáo Ngơ và Trống Cơm – 2 ca khúc biểu tượng của Anh Trai Say Hi và Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai. 2024 đón chào làn sóng Anh Trai – Anh Tài gây sốt không tưởng. Do vậy, sẽ là thiếu sót lớn nếu như các sản phẩm của 2 show đình đám này không xuất hiện trong Táo Quân. Ngoài ra, một số ca khúc viral nổi bật khác trong năm vừa qua có thể kể đến như Đi Giữa Trời Rực Rỡ, Sau Lời Từ Khước, Tái Sinh, Thuỷ Triều, Đừng Làm Trái Tim Anh Đau… 1 ứng cử viên sáng giá khác là global hit APT.. Giai điệu gây nghiện cùng câu hát “APT” được đánh giá rất có tiềm năng để trở thành chất liệu “chế cháo” phù hợp. 

Dù đã hạ nhiệt vài năm trở lại đây nhưng những sản phẩm nhạc chế Táo Quân vẫn là 1 phần ký ức không thể nào quên trong lòng khán giả. Người Việt vẫn đặt kỳ vọng lớn vào Táo Quân năm nay và “đặc sản” nhạc chế. Liệu Táo Quân có thể đưa thời kỳ hoàng kim trở lại?