“Mưa đỏ” thành công vì có sức mạnh ám ảnh người xem
Ở góc độ phê bình nghệ thuật, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Thái nhìn nhận Mưa đỏ hoàn thành sứ mệnh của một tác phẩm đề tài chiến tranh để trở thành hiện tượng văn hóa – xã hội xứng tầm.
Theo bà, phim thành công vì có sức mạnh ám ảnh đối với người xem. Họ không chỉ xem 1 lần mà có người xem 2-3 lần, thậm chí 4 lần với tâm thế nghiền ngẫm, trăn trở.
Qua đó để thấy rằng thế hệ người Việt Nam dù già hay trẻ không thể nào cất vào kho ký ức về chiến tranh, 1 thời đau thương, mất mát của quốc gia, dân tộc.
Trước câu hỏi của VietNamNet: Giá trị mưa đỏ mang tới cho khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ là gì, theo bà?, PGS.TS nói điều lớn lao nhất phim làm được là cho người xem thấy được chiến tranh có nhiều mặt.
Ở phương diện tích cực, những người chiến sĩ được sống, chiến đấu với khát vọng duy nhất là giành lại độc lập cho đất nước.
Về mặt tiêu cực, để có được vinh quang ấy là sự đánh đổi bằng rất nhiều máu, nước mắt và nỗi đau của bao thân phận người.
Trong đó, sự mất mát, ám ảnh của người mẹ về đứa con chết trẻ theo họ tới cuối đời, kể cả khi hòa bình đã lặp lại.
“Tác phẩm đã nghệ thuật hóa vì dẫu sao chúng ta phải tiếp tục sống, dựng xây đất nước từ hoang tàn đổ nát của chiến tranh.
Từ hiện tại nghĩ đến tương lai, chứ không ngoáy nhìn mãi về quá khứ, tôi cho đó là 1 cử chỉ đẹp, nhân văn mà bộ phim đã làm được”, bà Thái nhận định.
Ở góc độ người xem, PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng tác phẩm còn đâu đó vài điểm “lấn cấn”, như khoảnh khắc chiến sĩ ăn rắn sống, tù binh bị thiêu sống, hay cảnh rất nhiều quân lính phải hy sinh trong trận chiến ở hào hẹp…
Tuy nhiên, bà Thái cho rằng giữa thực tế lịch sử và tác phẩm nghệ thuật luôn có độ vênh nhất định và điều này chấp nhận được.
Tác phẩm gây bàn tán, thậm chí tranh luận là điều dễ hiểu bởi mỗi người xem với tâm thế, góc nhìn khác nhau.
Việc Mưa đỏ vượt Mai để trở thành phim ăn khách nhất mọi thời đại cũng là điều đáng nhớ với điện ảnh Việt.
Thành công trước đó của Trấn Thành với Mai, Bố già, hay Lý Hải với Lật mặt bởi đó là dòng phim của thành thị, chứa đựng yếu tố giải trí, gần gũi hướng đến phục vụ số đông.
“Xem xong bộ phim của Trấn Thành, người ta ra về và ghé quán gọi ngay 1 tô bánh canh, hay đi massage – 1 nhu cầu rất cơ bản thường ngày. Còn Mưa đỏ là khúc ca bi tráng của cả dân tộc về 1 thời đã qua.
2 dòng phim hoàn toàn khác biệt và không thể so sánh. Theo tôi, cái đọng lại lớn lao nhất vẫn là tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và đã đến lúc điện ảnh Việt cần tác phẩm xứng tầm như thế giữ vị trí top đầu”, bà bày tỏ.
Lý do chính khiến “Mưa đỏ”, “Địa đạo” bùng nổ
Đạo diễn Phan Đăng Di nhận định rất lâu rồi dòng phim chính thống – nghệ thuật của điện ảnh Việt mới có sự bùng nổ, sau thành công ngoài sức tưởng tượng của Mưa đỏ và trước đó là Địa đạo.
Nam đạo diễn phân tích 2 lý do chính để giúp “hiện tượng” trên bùng nổ: Một là “điểm rơi” – khi tác phẩm ra mắt đúng thời điểm cả nước háo hức kỷ niệm dịp đại lễ lớn của dân tộc.
Chính điều này tạo sức sống, sự lan tỏa to lớn và dai dẳng cho dự án trong suốt những ngày trọng đại của đất nước.
Yếu tố thứ 2 là hướng làm phim về lịch sử đã có nhiều thay đổi so với trước.
Trước đây, phim do nhà nước đặt hàng không đặt nặng câu chuyện doanh thu, chủ yếu mang tính tuyên truyền. Các phim hầu hết chỉ chiếu 1 thời gian thì “xếp kho”.
Với Mưa đỏ, đây là một sự cộng hưởng tuyệt vời từ đạo diễn, nhà sản xuất, thiết kế, hậu kỳ… Quan trọng nhất là cái “bắt tay” giữa nhà nước và tư nhân, đã chứng minh bước đi đúng đắn, góp phần thay đổi diện mạo thị trường điện ảnh hiện nay.
Thành công của tác phẩm không còn là dấu ấn của vài trường hợp đơn lẻ, mà còn là sự nỗ lực của cả tập thể hàng nghìn con người.
Nhiều cá nhân, đơn vị chung tay tạo nên cú hích đột phá cho điện ảnh Việt. Tất cả chứng tỏ năng lực sản xuất phim ảnh đã có sự trưởng thành mạnh mẽ.
“Tôi không ngạc nhiên vì thành công của 2 tác phẩm trên, thậm chí điều này là hiển nhiên. Từ lâu, thể loại chiến tranh – lịch sử là dòng phim rất dễ lan tỏa thông điệp về đất nước, con người 1 cách sâu sắc, mạnh mẽ”, anh nói.
Nhìn sang thị trường Hàn Quốc – 1 nơi rất mạnh về công nghiệp giải trí, Phan Đăng Di phân tích phim ăn khách nhất của nước này vẫn là phim về lịch sử – chiến tranh, hay xã hội hiện đại, đơn cử như Đại thủy chiến với doanh thu 138 triệu USD;
Hay Ký sinh trùng cũng thu về 263 triệu USD, là phim đầu tiên đoạt giải Oscar của điện ảnh Hàn Quốc.
“Dư địa thị trường còn rất lớn để nhà làm phim có thể khai thác trong tương lai, đặc biệt khi chúng ta có thời điểm “vàng” được thiết lập từ cơn sốt Mưa đỏ và Địa đạo.
Phim cách mạng – chiến tranh nếu đầu tư đến nơi đến chốn, được hậu thuẫn nhiều bên chắc chắn sẽ còn tiến rất xa”, anh nói.
“Mưa đỏ”: Khi phim và sách cùng ‘gây bão’
Chính cú hích từ màn ảnh kéo theo nhu cầu tìm đọc tiểu thuyết Mưa đỏ tăng vọt, giúp tác phẩm nhanh chóng trở thành một trong những tựa sách nổi bật nhất.
Nhà văn Chu Lai tiết lộ sách Mưa đỏ đang tiến tới con số 100.000 cuốn, tức 10 vạn bản – 1 hiện tượng chưa từng thấy trong làng xuất bản Việt Nam.
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đánh giá điểm sáng lớn nhất của Mưa đỏ là thế hệ trẻ ủng hộ cách viết của tác giả Chu Lai và lối làm phim của đạo diễn Đặng Thái Huyền.
Bộ đôi tác giả – đạo diễn đã làm nên tác phẩm chiến tranh kinh điển và để đời cho nền nghệ thuật Việt Nam.
Đặc biệt, thành công của Mưa đỏ cho thấy phim ảnh và văn học cùng nâng nhau lên.
Việc chuyển thể điện ảnh từ văn học vốn không mới mẻ. Các nhà làm phim trên thế giới luôn kiếm tìm tác phẩm hay, đặc sắc để chuyển thể lên màn ảnh.
Tại Việt Nam, nhiều người vẫn thực hiện theo mô-tuýp này nhưng đa số không thành công, trừ 1 số tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.
Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đánh giá văn học Việt nam vốn có rất nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết hay, xứng đáng được đưa lên màn ảnh rộng, thậm chí có thể trở thành tác phẩm lớn được thế giới biết đến nếu làm “ra tấm ra món”.
Theo ông, lâu nay giữa điện ảnh và văn chương là mối quan hệ tương tác quan trọng song không được giới chuyên môn nhìn nhận đúng hoặc chưa làm được.
“Mưa đỏ mở ra 1 kỷ nguyên mới, không chỉ cho văn học mà còn cả điện ảnh – lĩnh vực lâu nay luôn bị mọi người mặc định thất vọng nhiều hơn hy vọng.
Song tôi tin bây giờ chúng ta có quyền đặt ra mục tiêu và đáng để trông đợi vào nền điện ảnh Việt Nam”, Nguyễn Quang Thiều nêu quan điểm.
Bên cạnh sự đón nhận, không ít ý kiến tranh cãi xung quanh các tình tiết trong Mưa đỏ.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh đây là thể loại tiểu thuyết. Khi lên màn ảnh, nó lại chuyển sang 1 bước nữa với tính hư cấu, tưởng tượng của đạo diễn và ê-kíp.
“Đừng bao giờ bắt 1 tác phẩm điện ảnh hay văn học tiểu thuyết phải tuân thủ tuyệt đối sự thật. Miễn sao chúng ta đừng làm ngược, làm sai so với lịch sử. Điều quan trọng là từ lát cắt đó, ê-kíp đã truyền được cảm hứng đến người xem”, ông phản biện.
Trailer phim “Mưa đỏ”
Ảnh, clip: HK, NVCC
NSND Trung Anh “choáng” vì thành công ngoài sức tưởng tượng của “Mưa đỏ” so với các phim chiến tranh cách mạng trước đó và nói Trấn Thành có công lớn trong việc kéo khán giả ra rạp.
“Lớp trẻ xúc động vì họ thấy sự thật, thấy máu, nước mắt và từ đó nhận ra giá trị của hòa bình hôm nay”, Đại tá – nhà văn Chu Lai nhấn mạnh về sức hút của “Mưa đỏ”.
“Mưa đỏ” cán mốc 600 tỷ đồng vào 14h ngày 11/9, trở thành bộ phim đầu tiên trong lịch sử phòng vé Việt đạt mức doanh thu này trong thời gian ngắn kỷ lục.
