Hoàn cảnh sáng tác “Nhớ Nhau Hoài” (Anh Việt Thu – Thiên Hà) – Em ở nơi nào, có còn mùa Xuân không em?

Trong hơn 35 năm cuộc đời ngắn ngủi của mình, nhạc sĩ Anh Việt Thu không có sự nghiệp đồ sộ như những đồng nghiệp khác, nhưng số lượng ca khúc nổi tiếng của ông đủ nhiều để được xem là một trong những tên tuổi tiêu biểu nhất của dòng nhạc vàng, đó là Người Ngoài Phố, Mùa Xuân Đó Có Em, Cuốn Theo Chiều Gió, Đa Tạ, Tám Điệp Khúc, Hai Vì Sao Lạc, Trong Cuộc Tình Sầu, Một Mình Thôi…, và đặc biệt là 2 ca khúc phổ thơ của người bạn thân Thiên Hà là Gió Về Miền Xuôi và Nhớ Nhau Hoài.

Về hoàn cảnh sáng tác bài thơ Nhớ Nhau Hoài, thi sĩ Thiên Hà kể lại như sau:

“Thời sinh viên tôi đi họᴄ và ở tɾọ. Phòng tɾọ đối diện là một ᴄô bé ᴄó mái tóᴄ dài. Mỗi buổi ᴄhiều, ᴄô ấy hɑy ɾɑ bɑn ᴄông ngồi ᴄhải tóᴄ. Từng lọn tóᴄ dài bɑy tɾᴏng gió nhìn ɾất đẹp. Nhiều lần tôi muốn quɑ làm quen nhưng ngại nên không dám. Đến một ngày ᴄận kề mùɑ xuân, tôi không ᴄòn thấy ᴄô bé ấy xuất hiện ᴄhải tóᴄ mỗi buổi ᴄhiều nữɑ. Tôi thơ thẩn như người thất tình. Thế là ᴄầm bút sáng táᴄ: “Em ở nơi nàᴏ, ᴄó ᴄòn mùɑ xuân không em?”. Mãi sɑu này bài hát đượᴄ phổ biến, báᴏ ᴄhí phỏng vấn thắᴄ mắᴄ về nhân vật “em” tɾᴏng bài hát, ᴄô ấy đọᴄ mới biết viết ᴄhᴏ mình.”

Băng Châu hát Nhớ Nhau Hoài trước 1975

Nguyên văn bài thơ Nhớ Nhau Hoài của Thiên Hà:

Em ở nơi nào,
có còn mùa xuân không em?
Rừng ngàn lá gió,
từng đêm nhắc nhở thì thầm

Nắng ở trên đầu,
nắng trong lòng phố
Gió ở trên non,
gió quyện mây về.

Sao anh vẫn ngồi mà nghe cô đơn
mà nghe nức nở trong hồn
và nhớ và thương đôi mắt nhỏ!

Từ độ chúng mình quen biết đó,
vì mình thương nhau,
vì mình yêu nhau
nên mới giận hờn.

Từ độ đường trần ngăn cách ngõ.
vì mình xa nhau nên nhớ nhớ nhau hoài
Anh bên này mong em bên đó,
Em ở bên kia có nhớ bên này?

Em ở nơi nào,
có còn mùa xuân không em.
Rừng ngàn lá gió,
từng đêm nhắc nhở thì thầm.

Mai lỡ không về chắc em buồn biết mấy
dáng nhỏ xuân xưa cũng nhớ đêm ngày.

Bài thơ được Thiên Hà viết ở xóm Vườn Chuối (nay ở Quận 10) vào năm 1966. Sau đó được nhạc sĩ Anh Việt Thu phổ thành ca khúc nổi tiếng có cùng tên Nhớ Nhau Hoài:

Em ở nơi nào, có còn mùa Xuân không em?
Rừng ngàn lá gió, từng đêm nhắc nhở thì thầm.
Nắng ở trên đầu, nắng trong lòng phố,
Gió ở trên non, gió cuốn mây về.

Như lời kể của thi sĩ Thiên Hà, những lời thơ đó được viết lên vào một hôm nọ ông không còn thấy cô gái bên kia gác trọ như thường ngày nữa. Ở hoàn cảnh thật, đó hoàn toàn là mối tình đơn phương, nhưng khi được viết thành thơ và phổ thành nhạc thì đây trở thành tình yêu đôi lứa, rồi vì hoàn cảnh nào đó mà phải xa nhau.

Câu đầu tiên của bài thơ, bài hát “Em ở nơi nào, có còn mùa xuân không em” được viết ra đầu tiên, có lẽ khởi đầu chỉ là câu hỏi vu vơ tiếc nuối của thi sĩ Thiên Hà vì sự nhút nhát của mình vì đã không ngỏ lời. Hỏi người, nhưng cũng tự hỏi mình rằng không biết ở phương nào đó nàng đã theo chồng hay chưa.

Tuy nhiên các đoạn sau đó của bài thơ thể hiện rằng đây là một cặp đôi yêu nhau nhưng vì hoàn cảnh mà phải xa nhau. Cũng có thể vì đã lâu không về thăm lại để gặp nhau nên chàng trai có nhiều nỗi băn khoăn trăn trở. Trong một lần với tâm trạng cô đơn và trống trải vô cùng, tâm hồn chàng như là thả trôi theo mây, theo gió, và từng đêm về lại nghe gió quyện trong ngàn lá, gợi lòng tương tư:

Sao anh vẫn ngồi mà nghe cô đơn,
mà nghe nức nở trong hồn,
và thương đôi mắt nhỏ em buồn.
Vì mình yêu nhau, vì mình thương nhau nên mới giận hờn,
Vì mình xa nhau, nên nhớ nhớ nhau hoài…

Em ở nơi nào, có còn mùa Xuân không em?
Rừng ngàn lá gió, từng đêm nhắc nhở thì thầm.
Mai lỡ không về, chắc anh buồn biết mấy.
Dáng nhỏ xuân xưa cũng nhớ đêm ngày.

Ngay sau khi sáng tác xong ca khúc Nhớ Nhau Hoài, nhạc sĩ Anh Việt Thu bán bản quyền cho ca nhạc sĩ Duy Khánh, mục đích là để lăng xê cho giọng hát mới nổi là Băng Châu. Và cũng chính nhờ giọng hát của thầy trò Duy Khánh – Băng Châu mà Nhớ Nhau Hoài nhanh chóng được công chúng đón nhận.

Mời các bạn nghe lại bản thu âm trong dĩa nhựa vào cuối thập niên 1960 sau đây:

Băng Châu & Duy Khánh hát trước 1975

Đông Kha (nhacxua.vn)